Việc ra đời và phát triển của các doanh nghiệp luôn gắn liền với việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động, trong đó bảo hiểm xã hội đóng vai trò quan trọng.
Tuy nhiên, bên cạnh mục đích kinh doanh chính thống, một số doanh nghiệp lại lựa chọn hình thức thành lập công ty đơn thuần chỉ để thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho nhân sự, thậm chí không có hoạt động kinh doanh thực chất.
Điều này dẫn đến những rủi ro tiềm ẩn về mặt pháp lý, tài chính và vận hành doanh nghiệp.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những rủi ro khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và đưa ra quyết định phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình.
RỦI RO VỀ MẶT PHÁP LÝ
Khi thành lập công ty với mục đích đóng bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp rất dễ vi phạm các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh và bảo hiểm xã hội.
Công ty không có hoạt động kinh doanh thực chất
Việc thành lập công ty mà không có hoạt động kinh doanh thực chất, tức là không có giao dịch, doanh thu, lợi nhuận, chỉ nhằm mục đích đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động là vi phạm quy định của pháp luật Việt Nam.
Theo Luật Doanh nghiệp, công ty phải hoạt động kinh doanh theo ngành nghề đăng ký kinh doanh, tạo ra sản phẩm, dịch vụ và thu lợi nhuận.
Nếu công ty không có hoạt động kinh doanh thực chất, cơ quan thuế có quyền xem xét và xử lý vi phạm theo quy định.
Cần hiểu rõ rằng, mục tiêu chính của việc thành lập một công ty là để kinh doanh và tạo ra lợi nhuận.
Việc lập ra một công ty mà không có hoạt động kinh doanh, chỉ để đóng bảo hiểm xã hội là một hành vi không tuân thủ quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh.
Việc này có thể dẫn đến các hậu quả pháp lý nghiêm trọng, chẳng hạn như bị xử phạt, thu hồi giấy phép kinh doanh, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong những trường hợp nghiêm trọng.
Vi phạm quy định về bảo hiểm xã hội
Việc đóng bảo hiểm xã hội chỉ là một phần của hoạt động kinh doanh, không thể tách rời khỏi hoạt động chính của công ty.
Do đó, nếu chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội mà không có hoạt động kinh doanh thực chất, có thể bị xem là gian lận bảo hiểm xã hội.
Cụ thể, theo quy định hiện hành, việc đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc phải có căn cứ là tiền lương, tiền công của người lao động.
Nếu công ty không có hoạt động kinh doanh thực chất thì việc xác định tiền lương, tiền công sẽ gặp nhiều khó khăn và có nguy cơ bị cơ quan bảo hiểm xã hội phát hiện và xử lý.
Ví dụ, nếu công ty khai báo số tiền lương, tiền công một cách khống chế, không phù hợp với thực tế hoạt động thì sẽ bị xử phạt theo quy định.
Nguy cơ bị cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội kiểm tra, xử phạt
Công ty chỉ hoạt động đóng bảo hiểm xã hội mà không có doanh thu, lợi nhuận sẽ dễ dàng bị cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội phát hiện.
Việc này dẫn đến các rủi ro như kiểm tra đột xuất, yêu cầu làm rõ các hoạt động kinh doanh của công ty, yêu cầu cung cấp hồ sơ, chứng từ liên quan.
Và nếu phát hiện các vi phạm pháp luật, công ty sẽ phải đối mặt với các hình thức xử phạt như phạt tiền, thu hồi giấy phép kinh doanh…
Cần lưu ý rằng, các cơ quan chức năng ngày càng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Vì vậy, việc chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội sẽ làm tăng nguy cơ bị cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội kiểm tra, xử phạt.
Điều này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.
RỦI RO VỀ MẶT TÀI CHÍNH
Ngoài các rủi ro về mặt pháp lý, việc chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về mặt tài chính.
Chi phí thành lập và duy trì công ty cao
Việc thành lập và duy trì một công ty bao gồm nhiều chi phí, như chi phí đăng ký kinh doanh, chi phí thuê văn phòng, chi phí tuyển dụng nhân viên…
Khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, các chi phí này trở nên không cần thiết và gây lãng phí nguồn lực tài chính của doanh nghiệp.
Cụ thể, việc thành lập một công ty đòi hỏi phải thực hiện nhiều thủ tục hành chính, tốn thời gian và công sức.
Đồng thời, việc duy trì một công ty cũng đòi hỏi phải chi trả nhiều khoản phí như phí đăng ký kinh doanh hàng năm, phí bảo hiểm, thuế…
Nếu chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp sẽ phải chi trả các khoản phí này mà không có nguồn thu nhập từ hoạt động kinh doanh, dẫn đến tình trạng thâm hụt tài chính và gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.
Nợ thuế, phạt tiền do không khai báo thuế chính xác
Mặc dù không có hoạt động kinh doanh thực chất nhưng công ty vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.
Việc khai báo thuế không chính xác, không đầy đủ sẽ dẫn đến nợ thuế, phạt tiền, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nếu doanh nghiệp không có hoạt động kinh doanh thực chất, không phát sinh doanh thu, thì việc khai báo thuế sẽ gặp nhiều khó khăn.
Doanh nghiệp phải dựa trên các chi phí, chẳng hạn như tiền lương, tiền công để tính toán khoản thuế phải nộp.
Tuy nhiên, việc xác định và khai báo các chi phí này cần phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật, nếu không sẽ có nguy cơ bị cơ quan thuế phát hiện và xử lý.
Gây khó khăn trong việc vay vốn, nhận đầu tư
Khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, các ngân hàng, tổ chức tín dụng sẽ khó đánh giá được khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
Điều này sẽ dẫn đến việc doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc vay vốn, huy động vốn để phát triển.
Các nhà đầu tư cũng sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đầu tư vào những công ty chỉ có mục đích đóng bảo hiểm xã hội.
Họ sẽ ưu tiên lựa chọn những doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh thực chất, có năng lực tài chính vững mạnh và tiềm năng phát triển bền vững.
Việc chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội có thể khiến doanh nghiệp mất đi cơ hội thu hút đầu tư, ảnh hưởng đến khả năng phát triển trong tương lai.
RỦI RO VỀ MẶT VẬN HÀNH
Bên cạnh các rủi ro về mặt pháp lý và tài chính, việc chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong việc vận hành doanh nghiệp.
Gây khó khăn trong việc quản lý, điều hành
Việc vận hành một công ty đòi hỏi phải có đội ngũ nhân sự có chuyên môn, kinh nghiệm và sự quản lý, điều hành hiệu quả.
Khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, việc quản lý, điều hành công ty trở nên khó khăn hơn, dễ dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch, thiếu hiệu quả trong hoạt động.
Nếu công ty không có hoạt động kinh doanh thực chất, không có nhân sự chuyên nghiệp thì việc quản lý, điều hành công ty sẽ gặp nhiều khó khăn.
Việc xây dựng và triển khai các kế hoạch kinh doanh, quản lý tài chính, quản lý nhân sự…. sẽ không có cơ sở rõ ràng. Điều này có thể dẫn đến tình trạng sai sót trong quản lý, gây lãng phí, thậm chí có thể ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.
Mất uy tín đối với đối tác và khách hàng
Khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội, các đối tác và khách hàng có thể dễ dàng nhận ra mục đích kinh doanh không thực sự rõ ràng của công ty.
Điều này ảnh hưởng đến uy tín và ảnh hưởng đến mối quan hệ hợp tác với các đối tác và khách hàng.
Các đối tác và khách hàng sẽ có xu hướng thận trọng hơn khi hợp tác với những doanh nghiệp chỉ có mục đích đóng bảo hiểm xã hội.
Việc thiếu minh bạch về hoạt động kinh doanh, không có thành tích kinh doanh cụ thể có thể khiến các đối tác và khách hàng mất niềm tin, dẫn đến việc không muốn hợp tác hoặc chấm dứt hợp tác.
Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh và sự phát triển của doanh nghiệp.
Khó khăn trong việc mở rộng quy mô kinh doanh
Khi doanh nghiệp không có hoạt động kinh doanh thực chất, rất khó thu hút nhân sự có năng lực và kinh nghiệm.
Việc mở rộng quy mô kinh doanh cũng sẽ gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực, thiếu ý tưởng và thiếu thị trường.
Nếu doanh nghiệp không có hoạt động kinh doanh thực chất thì việc thu hút nhân tài sẽ gặp nhiều khó khăn.
Những người có năng lực và kinh nghiệm sẽ không muốn làm việc cho một doanh nghiệp không có tương lai, không có triển vọng phát triển.
Điều này dẫn đến việc doanh nghiệp không thể tuyển dụng được những nhân sự giỏi, không thể mở rộng quy mô kinh doanh, thậm chí có thể dẫn đến tình trạng sụp đổ.
MÔ HÌNH HỘ KINH DOANH – GIẢI PHÁP THAY THẾ CHO VIỆC CHỈ THÀNH LẬP CÔNG TY ĐỂ ĐÓNG BẢO HIỂM XÃ HỘI
Trước những rủi ro nêu trên, việc cân nhắc lựa chọn mô hình hoạt động phù hợp là rất cần thiết. Trong nhiều trường hợp, mô hình hộ kinh doanh sẽ là lựa chọn tối ưu.
Hộ kinh doanh có thể đáp ứng nhu cầu đóng bảo hiểm xã hội
Một trong những quan niệm sai lầm của nhiều người là chỉ có công ty mới có thể đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.
Tuy nhiên, thực tế, hộ kinh doanh cũng hoàn toàn có thể thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động của mình.
Hệ thống pháp luật về bảo hiểm xã hội Việt Nam hiện nay cho phép các chủ hộ kinh doanh tự nguyện tham gia đóng bảo hiểm xã hội.
Điều này mang lại sự linh hoạt cho những cá nhân muốn tham gia bảo hiểm xã hội trong khi đang kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh.
Bên cạnh đó, người lao động làm việc cho hộ kinh doanh cũng có quyền được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội tương tự như người lao động trong các doanh nghiệp.
Giảm nhẹ gánh nặng về thủ tục hành chính và chi phí
So với việc thành lập công ty, thủ tục thành lập hộ kinh doanh đơn giản hơn rất nhiều, không yêu cầu vốn điều lệ, cũng không phải tuân thủ các quy định phức tạp về quản trị doanh nghiệp.
Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức cho người kinh doanh.
Thủ tục thành lập hộ kinh doanh đơn giản, chi phí thấp, do đó phù hợp với những người kinh doanh nhỏ lẻ, không có nhiều vốn.
Các cá nhân, hộ gia đình có thể dễ dàng đăng ký kinh doanh mà không cần phải tốn nhiều chi phí, thời gian.
Nộp thuế theo phương thức đơn giản, thuận tiện
Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương thức khoán, nghĩa là người kinh doanh sẽ nộp một khoản thuế cố định hàng năm dựa trên ngành nghề, quy mô hoạt động.
Vì vậy, việc kê khai, tính toán thuế của hộ kinh doanh đơn giản hơn rất nhiều so với việc kê khai thuế của công ty.
Việc nộp thuế khoán hằng năm giúp các chủ hộ kinh doanh giảm thiểu được công việc về kế toán, sổ sách.
Thay vì phải mất thời gian để kê khai thuế định kỳ, họ chỉ cần nộp thuế theo phương thức khoán đã được xác định, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.
KẾT LUẬN
Việc chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội tiềm ẩn nhiều rủi ro về mặt pháp lý, tài chính và vận hành doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi lựa chọn hình thức này.
Trong nhiều trường hợp, mô hình hộ kinh doanh là giải pháp thay thế tối ưu, giúp giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa chi phí.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về những rủi ro khi chỉ thành lập công ty để đóng bảo hiểm xã hội và đưa ra quyết định phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình.